Zelf pensioen opbouwen: de mogelijkheden

Wil je als bedrijfseigenaar, aandeelhouder of freelancer zelf pensioen opbouwen? We hebben 5 mogelijkheden voor je op een rij gezet.

Als ondernemer heb je geen werkgever die je pensioen regelt. Dat betekent dat je zelf de touwtjes in handen hebt – en dat is zowel een kans als een verantwoordelijkheid. Begin je op tijd, dan kun je met slimme keuzes een mooi vermogen opbouwen. Begin je te laat? Dan kan het pensioen dat je in gedachten had weleens tegenvallen. Maar geen zorgen: in dit artikel zetten we alle opties voor je op een rij en helpen we je de juiste keuzes te maken.

Waarom zelf pensioen opbouwen belangrijk is

Veel ondernemers schuiven hun pensioenplanning voor zich uit. Je bent druk met je bedrijf, hebt misschien net geïnvesteerd in nieuwe apparatuur of personeel en denkt: pensioen? Dat komt later wel. Maar dat is precies waar het mis kan gaan.

De realiteit is dat hoe eerder je begint, hoe makkelijker je het jezelf maakt. Niet alleen omdat je meer tijd hebt om vermogen op te bouwen, maar ook omdat je slim gebruik kunt maken van fiscale voordelen.

Stel je voor dat je vanaf je 30e maandelijks €250 opzijzet en dat investeert met een gemiddeld rendement van 5% per jaar. Tegen de tijd dat je 67 bent, heb je een pensioenpot van ruim €400.000 opgebouwd. Begin je pas op je 50e? Dan zou je maandelijks meer dan €1.000 moeten sparen om hetzelfde resultaat te bereiken. Tijd werkt in je voordeel, dus hoe eerder je begint, hoe beter.

Daarnaast biedt zelf pensioen opbouwen je een enorme vrijheid. Je bepaalt zelf hoeveel je inlegt, hoe je je vermogen belegt en wanneer je met pensioen gaat. Maar vrijheid betekent ook verantwoordelijkheid, dus laten we eens kijken naar de verschillende manieren waarop je dat pensioen kunt opbouwen.

Eigen pensioen regelen: wat zijn de mogelijkheden?

1. De Fiscale Oudedagsreserve (FOR): verleden tijd, maar wat nu?

Tot voor kort konden ondernemers profiteren van de Fiscale Oudedagsreserve (FOR), een regeling waarmee je een deel van je winst opzij kon zetten voor later. Handig, want over dit gereserveerde bedrag hoefde je nog geen belasting te betalen. Maar er zit een addertje onder het gras…

De FOR was geen ‘echt’ pensioenpotje. Je zette het bedrag alleen op papier apart, maar het stond gewoon op je bedrijfsrekening. Je moest er dus zelf voor zorgen dat je dat geld niet tussentijds gebruikte. Bovendien moest je alsnog belasting betalen zodra je de reservering ging verzilveren.

Update: de FOR is afgeschaft

Per 1 januari 2023 kunnen ondernemers geen nieuwe FOR-reserveringen meer maken. Heb je al een opgebouwde FOR? Dan blijft deze bestaan, maar je moet alsnog een manier vinden om het bedrag daadwerkelijk als pensioen veilig te stellen.

Alternatief: een lijfrenteverzekering of bankspaarrekening, waarover je verderop meer leest.

2. (Bank)sparen

Banksparen is een eenvoudige manier om vermogen op te bouwen voor later, zonder dat je meteen grote risico’s neemt. Dit is een speciale spaarrekening waarop je belastingvrij geld kunt storten, zolang je het pas opneemt na je pensioenleeftijd. De voordelen van banksparen zijn duidelijk. Je profiteert van belastingaftrek over de inleg, waardoor je nu minder belasting betaalt. Daarnaast telt het bedrag op je pensioenrekening niet mee voor de vermogensrendementsheffing in box 3, wat voordelig is als je een flink bedrag wilt opbouwen.

Een belangrijk aandachtspunt bij banksparen is dat de rente op een geblokkeerde spaarrekening niet altijd even hoog is. Als de inflatie hoger is dan de spaarrente, dan verlies je koopkracht. Daarom bieden veel banken de optie om een deel van je pensioenpot te beleggen, zodat je de kans hebt op een hoger rendement.

Hoe werkt het?

• Je stort geld op een geblokkeerde bankspaarrekening.
• Je mag de inleg aftrekken van je belastbaar inkomen, waardoor je minder belasting betaalt.
• Het bedrag staat vast tot je pensioenleeftijd. Daarna krijg je periodieke uitkeringen.

Wat zijn de voordelen?

• Fiscaal voordeel – Je betaalt nu minder inkomstenbelasting over je winst.
• Gegarandeerd vermogen – Je loopt geen beleggingsrisico en bouwt rustig vermogen op.

En de nadelen?

• Weinig flexibiliteit – Je kunt het geld niet zomaar opnemen zonder fiscale gevolgen.
• Lage rente – Zeker in tijden van inflatie kan dit betekenen dat je koopkracht minder hard groeit.

Tip: wil je zelf pensioen opbouwen, met een hoger verwacht rendement dan op een (bank)spaarrekening? Vanaf de geblokkeerde rekening kun je beleggingen kopen. Dat kan een hoger rendement opleveren, maar kent ook het risico op koersdalingen.

3. Speciaal voor zelfstandigen

Als je pensioen wilt opbouwen zonder er zelf actief mee bezig te zijn, kun je overwegen om je aan te sluiten bij een pensioenfonds speciaal voor zelfstandigen. Dit werkt grotendeels hetzelfde als een regulier pensioenfonds voor werknemers, maar je bepaalt zelf hoeveel en wanneer je inlegt. Een groot voordeel is dat je geen omkijken hebt naar je beleggingen: het fonds regelt alles voor je. Ook hier geldt dat je inleg fiscaal aftrekbaar is en dat je vermogen buiten box 3 blijft. Daarnaast kun je flexibel bepalen wanneer je pensioen ingaat, meestal tussen je 60e en 72e levensjaar.

Een nadeel is dat je minder controle hebt over hoe je pensioen wordt belegd. Pensioenfondsen beleggen het geld collectief, en hoewel dat historisch gezien een stabiel rendement oplevert, heb je weinig invloed op de exacte investeringen.

Hoe werkt het?

• Je bepaalt zelf hoeveel en wanneer je inlegt.
• Het geld wordt belegd door het pensioenfonds, waardoor je mogelijk een hoger rendement behaalt.
• Je kunt flexibel instappen en weer uitstappen, zonder dat je vastzit aan verplichtingen.

Waarom kiezen voor een pensioenfonds?

• Fiscale voordelen – Je inleg is aftrekbaar van de belasting.
• Lage kosten – Omdat het collectief wordt beheerd, zijn de kosten relatief laag.
• Risicospreiding – Je pensioen wordt professioneel belegd, waardoor je niet zelf de markt in de gaten hoeft te houden.

Zijn er nadelen?

• Minder controle – Je bepaalt niet zelf hoe het geld wordt belegd.
• Beleggingsrisico’s – Een pensioenfonds belegt altijd een deel van het geld, wat betekent dat je vermogen kan fluctueren.

4. Lijfrenteverzekering

Een lijfrenteverzekering is een optie voor ondernemers die zekerheid willen over hun pensioeninkomen. Je stort periodiek of eenmalig een bedrag bij een verzekeraar, en in ruil daarvoor krijg je vanaf je pensioenleeftijd een vaste uitkering. Het grote voordeel is dat je gegarandeerd een vast bedrag per maand ontvangt, wat helpt om financiële stabiliteit te behouden. Daarnaast kun je, net als bij banksparen, profiteren van belastingvoordelen.

Een belangrijk nadeel is dat je minder flexibiliteit hebt. Het geld staat vast en kan niet tussentijds opgenomen worden zonder fiscale gevolgen. Ook ben je afhankelijk van de verzekeraar en de rendementen die zij behalen. Een lijfrenteverzekering is vooral geschikt voor ondernemers die niet afhankelijk willen zijn van de grillen van de markt en een vast pensioeninkomen willen.

Waarom kiezen voor lijfrente?

• Gegarandeerd inkomen – Je weet zeker dat je elke maand een vast bedrag ontvangt, wat handig is als je van zekerheid houdt.
• Fiscaal aantrekkelijk – Net als bij banksparen kun je de inleg aftrekken van de belasting.
• Bescherming tegen lang leven – Je krijgt een levenslange uitkering, dus je kunt niet ‘te lang leven’ en zonder geld komen te zitten.

Zijn er nadelen?

• Minder flexibiliteit – Eenmaal ingelegd, kun je het geld niet zomaar terughalen.
• Afhankelijk van verzekeraar – Je pensioen is afhankelijk van de financiële gezondheid van de verzekeraar.

Een lijfrenteverzekering is een goede keuze als je een vast pensioeninkomen wilt zonder gedoe.

5. Bedrijf verkopen

Sommige ondernemers bouwen geen apart pensioen op, maar rekenen erop dat ze hun bedrijf later verkopen en daaruit hun pensioen halen. Dit kan een lucratieve strategie zijn, maar het brengt ook grote onzekerheden met zich mee. De waarde van je bedrijf hangt af van verschillende factoren: hoe winstgevend het is, hoe schaalbaar en overdraagbaar het is, en of er überhaupt een koper te vinden is. Niet elke onderneming is even verkoopbaar, en als jouw bedrijf sterk afhankelijk is van jou als persoon, dan kan de verkoop lastig worden.

Daarom is het slim om niet alleen te vertrouwen op de verkoop van je bedrijf als pensioenstrategie. Je kunt het combineren met andere methoden, zoals banksparen of een lijfrenteverzekering, zodat je een financiële buffer hebt als je bedrijf minder waard blijkt te zijn dan gehoopt.

Hoe verklein je de risico’s?

• Bouw je bedrijf zo op dat het zonder jou kan draaien.
• Laat tijdig een bedrijfswaardering doen, zodat je weet waar je aan toe bent.
• Combineer deze optie met andere pensioenopbouw, zodat je niet afhankelijk bent van de verkoop.

Hoeveel moet je per maand opzijzetten voor je pensioen?

Een van de meest gestelde vragen over zelf pensioen opbouwen is: hoeveel moet ik elke maand sparen om later een comfortabel leven te hebben? Het antwoord is helaas niet zo simpel als een vast bedrag per maand. Hoeveel je nodig hebt, hangt af van verschillende factoren, zoals:

• Hoeveel je per maand wilt uitgeven als je met pensioen bent
• Hoeveel je al hebt opgebouwd
• Het rendement dat je behaalt op je spaargeld of beleggingen
• De inflatie en eventuele AOW-uitkeringen

Om een realistisch plan te maken, is het belangrijk om te begrijpen hoe pensioenopbouw werkt en hoe je jouw gewenste pensioenbedrag berekent.

Wat is een goed streefbedrag voor je pensioen?

Veel financiële experts hanteren als vuistregel dat je ongeveer 70% van je laatste inkomen nodig hebt om comfortabel te kunnen leven na je pensioen. Dit geldt vooral als je zelf pensioen opbouwt en niet via een werkgever pensioen opbouwt. Dit betekent dat als je tegen die tijd €3.500 netto per maand nodig hebt, je pensioenpot groot genoeg moet zijn om dat bedrag minstens 20 jaar uit te keren.

Als je geen aanvullend pensioen hebt, betekent dit dat je zelf moet zorgen voor een kapitaal waarmee je jezelf 20 tot 30 jaar een maandelijks inkomen kunt uitkeren. Een simpele rekensom:

• €2.500 per maand nodig? Dan heb je €750.000 tot €900.000 aan pensioenvermogen nodig.
• €3.500 per maand nodig? Dan moet je eerder denken aan €1.000.000 tot €1.250.000.

Deze bedragen kunnen lager uitvallen als je bijvoorbeeld recht hebt op AOW of een klein pensioen uit een eerdere baan, maar het blijft een aanzienlijke som geld.

Hoeveel moet je per maand sparen om dit te halen?

Hoeveel je per maand opzij moet zetten, hangt sterk af van je leeftijd en het rendement dat je behaalt op je vermogen. Laten we ervan uitgaan dat je op 67-jarige leeftijd met pensioen wilt en een gemiddeld rendement van 5% per jaar behaalt op je beleggingen. In onderstaande tabel zie je hoeveel je per maand zou moeten sparen om een pensioenpot van €1.000.000 op te bouwen:

Wat als je later begint?

Zoals je in de tabel ziet, maakt tijd een gigantisch verschil bij zelf pensioen opbouwen. Begin je op je 25e, dan kun je met een relatief bescheiden bedrag per maand een miljoen opbouwen. Wacht je tot je 45e, dan moet je ineens een veel groter deel van je inkomen opzijzetten. Dit komt door het rendement-op-rendement effect, oftewel: hoe langer je geld voor je werkt, hoe minder je zelf hoeft in te leggen.

Voorbeeld:

• Als je op je 25e begint met €475 per maand en dit belegt met een rendement van 5%, heb je op je 67e een pensioenpot van ongeveer €1.000.000.
• Begin je op je 45e, dan moet je ineens €2.000 per maand sparen om datzelfde bedrag te bereiken.

Dat is precies waarom zo vroeg mogelijk beginnen met pensioenopbouw belangrijk is.

Wat als je niet €1.000.000 nodig hebt?

Niet iedereen heeft een miljoen euro nodig om goed te kunnen leven. Stel, je hebt al wat pensioen opgebouwd of je verwacht minder nodig te hebben, dan kun je je maandelijkse inleg aanpassen. Wil je een pensioenpot van €500.000 in plaats van een miljoen? Dan kun je de bedragen uit de tabel ongeveer halveren. Heb je al €200.000 opgebouwd? Trek dat dan af van je einddoel en pas je maandelijkse inleg aan. Een handige tool om een berekening op maat te maken, is een pensioenplanner of een gesprek met een financieel adviseur.

Wat als je niet alleen wilt sparen, maar ook beleggen?

Veel ondernemers kiezen ervoor om pensioenopbouw te combineren met beleggen. Dit kan via:

• Banksparen (geblokkeerde pensioenrekening met belastingvoordelen)
• Beleggen in indexfondsen of ETF’s (hoger rendement, maar meer risico)
• Een lijfrenteverzekering (vaste maandelijkse uitkering vanaf pensioenleeftijd)
• Investeren in vastgoed (huurinkomsten als extra pensioen)

Als je ervoor kiest om (een deel van) je pensioen te beleggen, vergroot je de kans op een hoger rendement. Dit betekent dat je per maand minder hoeft in te leggen om je streefbedrag te behalen.

Zelf pensioen opbouwen is eenvoudiger dan je denkt

Zelf pensioen opbouwen als ondernemer hoeft geen stressvolle onderneming te zijn. Je hebt verschillende opties, zoals banksparen, beleggen, een pensioenfonds, een lijfrenteverzekering of zelfs de verkoop van je bedrijf. Het belangrijkste is dat je op tijd begint en een plan maakt dat bij jouw situatie past.

Wil je flexibel blijven? Dan zijn pensioenfondsen of beleggen interessant. Wil je zekerheid? Dan is een lijfrente of banksparen een veilige keuze. Welke route je ook kiest, het belangrijkste is dat je actie onderneemt. Want hoe eerder je begint, hoe makkelijker je straks kunt genieten van je pensioen.

Zoek je als bedrijf naar informatie over jouw pensioen of een zakelijke lening? Wij verstrekken zakelijke leningen en zakelijk krediet aan bedrijven met minimaal € 50.000 omzet per jaar die minimaal 12 maanden staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Vraag online jouw lening aan, dan gaan wij er voor je mee aan de slag.