Zwangerschapsverlof

Tijdens de zwangerschap straalt de moeder van geluk, maar ondertussen vraagt de natuur het uiterste van haar emoties en lichaam. Als werkgever houd je hier zo veel mogelijk rekening mee. Het is belangrijk dat de aanstaande moeder weet waar ze aan toe is. En jij, de werkgever, ook. Want hoe leuk zo’n baby op komst ook is, je organisatie moet wel blijven draaien.

Wat is zwangerschapsverlof

Rondom de bevalling heeft de moeder naast augurk, ook behoefte aan rust. Daarom krijgt elke zwangere meerdere weken zwangerschapsverlof met doorbetaling van loon. Na de bevalling heet de vrije periode bevallingsverlof. 

Hoe lang duurt zwangerschapsverlof?

Het zwangerschapsverlof duurt minimaal 16 weken. De zwangere mag 4, 5 of 6 weken voor de uitgerekende datum vrij nemen. Het restant (10, 11 of 12 weken) neemt de kersverse moeder na de bevalling op. Ze bepaalt dit in overleg met jou, haar werkgever. Bij een tweeling (of meer) is het lichamelijk zo zwaar, dat het verlof al 4 weken eerder begint. In totaal duurt het dan 20 weken.

Uitgesteld verlof

De eerste 6 weken van het bevallingsverlof staan vast. De rest mag gespreid opgenomen worden, tot 30 weken na de bevalling. De werknemer vraagt het uitgesteld verlof uiterlijk 3 weken na de geboorte bij je aan. Jij mag dat verzoek alleen weigeren als je bedrijf er zwaar door in de problemen raakt.

Werkgeversplichten

Zodra je weet dat een werknemer zwanger is, heb je als werkgever een aantal plichten. Deze extra bescherming stimuleert de arbeidsparticipatie van vrouwen, wat de gehele maatschappij weer ten goede komt.

1. Betaald verlof

Minstens 16 weken betaal je het salaris van je zwangere werknemer door, zonder dat je daar enige vorm van werk voor terug vraagt. Bij het UWV kan je hiervoor de zogenoemde WAZO-uitkering aanvragen. Daar heb je overigens wel een zwangerschapsverklaring van de aanstaande moeder voor nodig. Deze kan zij zelf aanvragen bij de huisarts. Per 1 juli 2024 is het maximumdagloon voor de uitkering vastgesteld op €282,95 bruto per dag.

2. Extra verlof

Ligt je medewerker na de bevalling langer dan 7 dagen in het ziekenhuis? Dan tel je die extra dagen op bij het bevallingsverlof.

3. Ontslagverbod

Tot 6 weken na het bevallingsverlof mag je het dienstverband van een zwangere werknemer niet wijzigen of beëindigen. Loopt een tijdelijk contract af tijdens het verlof? Dan hoef je niet te verlengen. Onthoud wel dat zwangerschap als reden van opzegging discriminatie is.

4. Informatieplicht

Informeer je zwangere werknemer proactief over haar rechten. Bespreek ook welke mogelijke aanpassingen aan de werkplek en werktijden nodig zijn om productief te blijven werken.

5. Medische afspraken

Geef vrij voor zwangerschapscontroles bij de huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Die tijd betaal je gewoon door.

6. Veilige werkomgeving

Zorg voor een gezonde en veilige werkomgeving. Vooral bij fysiek werk zal je met een paar ingrepen de risico’s voor moeder en kind moeten verkleinen. Wil je de arbeidsgevaren van je bedrijf in kaart brengen? Dat gaat het beste met een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In deze brochure staat waar je allemaal rekening mee kan houden.

WAZO (zwangerschapsuitkering UWV)

Tijdens het verlof van je zwangere werknemer betaal je het salaris gewoon door. Ondertussen ontvangt je bedrijf van UWV een zwangerschaps- en bevallingsuitkering (WAZO). Die is net zo hoog als het loon, tot een maximum van €282,95 bruto per dag (per 1 juli 2024). Is het loon van je werknemer hoger? Dan vul je dit zelf aan, afhankelijk van wat er in je arbeidsvoorwaarden staat. 

Aanvragen zwangerschapsuitkering

Uiterlijk 3 weken voor het begin van een zwangerschapsverlof, vraag je een uitkering aan bij UWV. Je hebt hiervoor de zwangerschapsverklaring en de uitgerekende datum van je werknemer nodig. 

Zwangerschapsuitkering voor zzp’ers

Als freelancer, zzp’er of dga geniet je veel vrijheid, maar helaas ook weinig bescherming. Het goede nieuws is dat zelfstandigen in Nederland recht hebben op een uitkering van Zelfstandige en Zwanger (ZEZ). Net als mensen in loondienst, krijg ook jij minimaal 16 weken zwangerschapsverlof doorbetaald. Het slechte nieuws is dat de uitkering niet meer is dan het minimumloon. Per 1 januari 2025 bedraagt het minimumloon €14,06 per uur. Gelukkig mag je gewoon blijven werken, zonder dat je gekort wordt op de uitkering. Zwanger of niet, je blijft toch ondernemer.

Zwangerschapsverlof 0-uren contract

Werknemers met een parttime of 0-uren contract hebben net zo goed recht op totaal 16 weken zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. 

Geboorteverlof partner

De partner van een zwangere vrouw heeft na de bevalling recht op 1 week doorbetaald geboorteverlof. Deze periode, die je ook partnerverlof, vaderschapsverlof of kraamverlof noemt, mag de werknemer met 5 weken verlengen. Aanvullend geboorteverlof betaal je niet door. De werknemer regelt zelf dat het 70% van het loon krijgt uitgekeerd van UWV.

Betaald ouderschapsverlof

Sinds 2022 kunnen beide ouders een uitkering van UWV krijgen voor 9 weken ouderschapsverlof, zolang het verlof in het 1^e levensjaar wordt opgenomen. Je betaalt ze 70% van het loon door, wat je terugkrijgt van UWV. 

Onbetaald ouderschapsverlof

Tot het kind 8 jaar is, mogen beide ouders maximaal 26 weken onbetaald ouderschapsverlof opnemen. De vrije dagen vragen ze uiterlijk 2 maanden voor het verlof bij je aan en mogen aaneengesloten of verspreid worden opnemen.

Ziekte tijdens zwangerschapsverlof

Wordt een werknemer ziek tijdens het zwangerschapsverlof of bevallingsverlof? Dat verandert voor jou niets, want zwanger telt al als verzuim. Als de moeder na het verlof door ziekte niet terug aan het werk kan, vraag je bij UWV een Ziektewet-uitkering aan.

Als een zwangerschap vervroegd eindigt

We denken hier liever niet te veel over na, maar mocht de zwangerschap om verschillende redenen worden afgebroken, is het wel goed om te weten wat er van jou als werkgever wordt verwacht. Mocht de zwangerschap voor 24 weken worden onderbroken, dan vervalt het recht op een zwangerschapsuitkering. Wanneer de werkneemster zich ziek meldt vanwege bijvoorbeeld de gevolgen van een miskraam of abortus, dan kun je als werkgever een Ziektewet-uitkering voor haar aanvragen.

Wanneer de zwangerschap na die 24 weken wordt beëindigd, bijvoorbeeld door een vroeggeboorte of wanneer de baby bij de bevalling is overleden, dan heeft de werkneemster naast een hele, hele, hele dikke knuffel ook recht op een bevallingsuitkering van 16 weken.