- Het Nederlandse belastingstelsel is progressief, met hogere tarieven voor hogere inkomens en twee schijven sinds 2020.
- Belastingtarieven variëren op basis van inkomen en AOW-leeftijd, met lagere tarieven voor gepensioneerden zonder AOW-premie.
- In 2023 is de drempel van schijf 1 verhoogd en het tarief licht verlaagd, waardoor de koopkracht verbetert.
Iedereen in Nederland met een inkomen betaalt inkomstenbelasting. Het maakt daarvoor niet uit of je een uitkering ontvangt, in loondienst bent of als zelfstandig ondernemer werkt. Om de zwaarste lasten op de sterkste schouders te laten landen, is de belastingschijf uitgevonden.
Wat zijn belastingschijven?
In Nederland hebben we een progressief belastingstelsel. Dat heeft niets met ruimdenkend zijn te maken, maar dat je relatief meer belasting afdraagt als je meer verdient. Je betaalt een lager belastingpercentage over het inkomen dat in de eerste schijf past. Heb je meer inkomen? Dat valt in de volgende schijf met een hoger percentage. Vroeger waren er vier schijven, maar in 2020 heeft het kabinet het stelsel simpeler gemaakt met twee schijven.
Wat zijn belastingboxen 1, 2 en 3?
In dit artikel behandelen we de belasting over inkomen uit arbeid en woning, oftewel box 1. Fiscaal genomen zijn er drie manieren om geld te verdienen. Die hebben elk een aparte belastingbox, met elk een eigen tarief. (Natuurlijk zijn er meer mogelijkheden om rijk te worden, maar vandaag beperken we ons tot legale activiteiten.)
- Box 1: inkomen uit arbeid en woning
- Box 2: inkomen uit aanmerkelijk belang
- Box 3: inkomen uit sparen en beleggen
Inkomen uit woning?
Box 1 bevat niet alleen inkomen uit arbeid, maar ook uit een woning. Dat komt omdat de Belastingdienst de waardevermeerdering van je koophuis als verdienste ziet. Een percentage van de WOZ-waarde tel je daarom op bij je inkomen. Dat is het eigenwoningforfait.
Primair, belastbaar en secundair inkomen
Het totaalbedrag dat je in een jaar verdient is het primair inkomen of bruto inkomen. Dat kan bestaan uit salaris, winst uit onderneming, uitgekeerd dividend, rente op spaargeld, winst uit aandelen en de meerwaarde van je eigen woning.
Gelukkig hoef je niet over het hele bedrag inkomstenbelasting te betalen. Eerst breng je aftrekposten in mindering, zoals hypotheekrente, partneralimentatie en donaties aan goede doelen. Zzp’ers hebben daarnaast ook recht op onder andere ondernemersaftrek, mkb-winstvrijstelling en de oudedagsreserve. Uiteindelijk houd je het belastbaar inkomen over. En hierover betaal je inkomstenbelasting.
Het bedrag dat overblijft nadat je inkomstenbelasting betaalt, heet secundair inkomen of netto inkomen. Dit geld is vrij besteedbaar. Vergeet het niet ook echt uit te geven, want als het te veel wordt, betaal je er vermogensbelasting over!
Effectieve belastingdruk
In onderstaande tabel zie je van drie belastbare inkomens de bijbehorende inkomstenbelasting. In de groene rij is het gemiddelde belastingtarief uitgerekend. Dat getal noem je de effectieve belastingdruk. Het oplopende percentage toont goed aan hoe progressief ons belastingstelsel is.
| Belastbaar inkomen | € 40.000 | € 80.000 | € 120.000 | |
| schijf 1 (tot 73.031) | 36,93% | € 14.772 | € 26.970 | € 26.970 |
| schijf 2 (vanaf 73.031) | 49,50% | € – | € 3.450 | € 23.250 |
| totale belasting | € 14.772 | € 30.420 | € 50.220 | |
| gemiddelde belastingtarief | 36,9% | 38,0% | 41,9% | |
Inkomstenbelasting in box 1
Het tarief van de inkomstenbelasting in box 1 verandert regelmatig. Elk jaar op Prinsjesdag maakt de regering de nieuwe plannen bekend voor het komende jaar. Soms ga je er in jouw situatie iets op voor- of achteruit, maar de verschillen zijn vaak niet zo groot.
Wat wel uitmaakt, is wanneer je met pensioen gaat. Een deel van de inkomstenbelasting bestaat namelijk uit AOW-premie. En dat hoef je niet meer te betalen zodra je de AOW-leeftijd van 66 jaar en 7 maanden bereikt.
Belastingschijven 2022
Welke belastingschijven je gebruikt voor je inkomstenbelasting in box 1, is afhankelijk van wanneer je de AOW-leeftijd bereikt. Bekijk welke van onderstaande situaties op jou van toepassing is.
Situatie 1: AOW-leeftijd nog niet bereikt in 2022
Als je de AOW-leeftijd in 2022 nog niet hebt bereikt, is je inkomstenbelasting lekker overzichtelijk. Gebruik de volgende belastingschijven.
| Schijf | Belastbaar inkomen | Tarief |
| Schijf 1 | tot € 69.399 | 37,07% |
| Schijf 2 | vanaf € 69.399 | 49,50% |
Situatie 2: AOW-leeftijd bereikt in 2022
Als je ergens in 2022 de AOW-leeftijd hebt bereikt, geldt er een aangepast tarief. De eerste schijf wordt opgesplitst, waardoor je in totaal drie schijven krijgt. Het percentage van schijf 1 wordt bepaald door de maand dat je met pensioen ging. Hoe vroeger je verjaardag, hoe minder je betaalt.
| Schijf | Belastbaar inkomen | AOW bereikt in | Tarief |
| Schijf 1 | tot € 35.473 | januari | 19,17% |
| februari | 20,66% | ||
| maart | 22,15% | ||
| april | 23,64% | ||
| mei | 25,14% | ||
| juni | 36,63% | ||
| juli | 28,12% | ||
| augustus | 29,61% | ||
| september | 31,10% | ||
| oktober | 32,60% | ||
| november | 34,09% | ||
| december | 35,58% | ||
| Schijf 2 | vanaf € 35.473 tot € 69.399 | 37,07% | |
| Schijf 3 | vanaf € 69.399 | 49,50% | |
Situatie 3: AOW-leeftijd bereikt vóór 2022
Als je al vóór 2022 de AOW-leeftijd hebt bereikt, wordt opnieuw de eerste schijf opgesplitst in twee delen. Voor de gehele eerste schijf is het tarief flink lager, omdat je geen AOW-premie meer hoeft te betalen. Je bent tenslotte al met pensioen!
Let op, er is een klein verschil in de hoogte van de eerste schijf voor mensen die vóór of ná 1 januari 1946 zijn geboren.
| Geboren vóór 1946 | |||
| Schijf | Belastbaar inkomen | Percentage | |
| Schijf 1 | tot € 36.410 | 19,17% | |
| Schijf 2 | vanaf € 36.410 tot € 69.399 | 37,07% | |
| Schijf 3 | vanaf € 69.399 | 49,50% | |
Geboren in of na 1946 | |||
| Schijf | Belastbaar inkomen | Percentage | |
| Schijf 1 | tot € 35.473 | 19,17% | |
| Schijf 2 | vanaf € 35.473 tot € 69.399 | 37,07% | |
| Schijf 3 | vanaf € 69.399 | 49,50% | |
Belastingschijven 2023
Ten opzichte van 2022, is in 2023 de drempel van schijf 1 ruim drieduizend euro verhoogd en het tarief 0,14% verlaagd. Iedereen gaat er dus qua koopkracht op vooruit. Welke belastingschijven je gebruikt voor je inkomstenbelasting in box 1, is afhankelijk van wanneer je de AOW-leeftijd bereikt. Bekijk welke van onderstaande situaties op jou van toepassing is.
Situatie 1: AOW-leeftijd nog niet bereikt in 2023
Als je de AOW-leeftijd in 2023 nog niet hebt bereikt, is je inkomstenbelasting lekker overzichtelijk. Gebruik de volgende belastingschijven.
| Schijf | Belastbaar inkomen | Tarief |
| Schijf 1 | tot € 73.031 | 36,93% |
| Schijf 2 | vanaf € 73.031 | 49,50% |
Situatie 2: AOW-leeftijd bereikt in 2023
Als je ergens in 2023 de AOW-leeftijd hebt bereikt, geldt er een aangepast tarief. De eerste schijf wordt opgesplitst, waardoor je in totaal drie schijven krijgt. Het percentage van schijf 1 wordt bepaald door de maand dat je met pensioen ging. Hoe vroeger je verjaardag, hoe minder je betaalt.
| Schijf | Belastbaar inkomen | AOW bereikt in | Tarief |
| Schijf 1 | tot € 37.149 | januari | 19,03% |
| februari | 20,52% | ||
| maart | 22,01% | ||
| april | 23,51% | ||
| mei | 25,00% | ||
| juni | 26,49% | ||
| juli | 27,98% | ||
| augustus | 29,47% | ||
| september | 30,96% | ||
| oktober | 32,46% | ||
| november | 33,95% | ||
| december | 35,44% | ||
| Schijf 2 | vanaf € 37.149 tot € 73.031 | 36,93% | |
| Schijf 3 | vanaf € 73.031 | 49,50% | |
Situatie 3: AOW-leeftijd bereikt vóór 2023
Als je al vóór 2023 de AOW-leeftijd hebt bereikt, wordt opnieuw de eerste schijf opgesplitst in twee delen. Voor de gehele eerste schijf is het tarief flink lager, omdat je geen AOW-premie meer hoeft te betalen. Je bent tenslotte al met pensioen!
Let op, er is een klein verschil in de hoogte van de eerste schijf voor mensen die vóór of ná 1 januari 1946 zijn geboren.
| Geboren vóór 1946 | ||
| Schijf | Belastbaar inkomen | Percentage |
| Schijf 1 | tot € 38.703 | 19,03% |
| Schijf 2 | vanaf € 38.703 tot € 73.031 | 36,93% |
| Schijf 3 | vanaf € 73.031 | 49,50% |
| Geboren in of na 1946 | ||
| Schijf | Belastbaar inkomen | Percentage |
| Schijf 1 | tot € 37.149 | 19,03% |
| Schijf 2 | vanaf € 37.149 tot € 73.031 | 36,93% |
| Schijf 3 | vanaf € 73.031 | 49,50% |
Veelgestelde vragen
- Schijf 1: belastbaar inkomen tot € 69.399 = 37,07%.
- Schijf 2: belastbaar inkomen vanaf € 69.399 = 49,50%
- Schijf 1: belastbaar inkomen tot € 73.031 = 36,93%.
- Schijf 2: belastbaar inkomen vanaf € 73.031 = 49,50%
Sinds 2020 zijn er slechts 2 belastingschijven voor de inkomstenbelasting in box 1. Voor mensen die in het aangiftejaar met pensioen gaan of zijn, zijn er 3 schijven.
- Schijf 1: inkomen tot € 37.149 (€ 38.703 als je vóór 1946 geboren bent) = 19,03%.
- Schijf 2: rest van inkomen tot € 73.031 = 36,93%
- Schijf 3: rest van inkomen vanaf € 73.031 = 49,50%
